Transcenderen is een ervaring waarbij de geest voorbij de fijnste impuls van een gedachte gaat en een toestand bereikt van volledige innerlijke stilte, een zuiver bewustzijn, een toestand zonder enige gedachten.
Het lijkt echter niet zo eenvoudig om deze toestand te bereiken. Heb je ooit geprobeerd om de geest in een toestand van volledige stilte te krijgen? Heb je ooit geprobeerd om niet te denken? Hoe meer we dat proberen, hoe meer we de geest eigenlijk actief houden, en hem eigenlijk weerhouden om deze stilte te bereiken.
Dit is waar het fout gelopen is bij meditatie. In de voorbije eeuwen zijn de echte, natuurlijke en moeiteloze methodes van meditatie verloren gegaan. Meditatie werd een vorm van controle over de geest, een manier om de geest te dwingen om stil te zijn. Dit druist echter volledig in tegen de natuur van de geest, die graag ronddwaalt van gedachte naar gedachte. Hierdoor werd mediteren beschouwd als iets dat moeilijk is, onaangenaam om te doen. Het vereiste een lange gedisciplineerde training en gaf lang niet de effecten die er door de oude geschriften beloofd werden.
De boodschap van Maharishi Mahesh Yogi was echter dat echte meditatie helemaal niet moeilijk hoeft te zijn. Een correcte meditatie techniek gebruik maakt van de natuur van de geest, in plaats van er tegen in te gaan.
Transcenderen betekent “thuiskomen” voor de geest. Het is de fijnste ervaring die de geest maar kan hebben, en hij wordt er door aangetrokken, als ijzer door een magneet. We moeten hem helemaal niet dwingen om thuis te komen, de geest wil niets liever en weet ook instinctief hoe daar te geraken. Het enige wat we moeten doen is de juiste invalshoek nemen en dan de geest zijn eigen weg laten gaan, volledig natuurlijk en moeiteloos. Maharishi structureerde de precieze methode om dit natuurlijke en moeiteloze proces te activeren, in zijn Transcendente Meditatie techniek.
Wanneer men meditatietechnieken beoefenen die een controle van de geest vereisen kan het ook gebeuren dat de geest zo moe wordt van die begrenzingen die hem worden opgelegd dat hij loslaat. Op dat ogenblik kan het natuurlijke proces ook in gang gezet worden en is het ook mogelijk om te transcenderen, maar de geest is tegen dan zo uitgeput van zijn gevecht tegen de controle dat de ervaring meestal niet helder is. Het is dus niet alleen veel efficiënter en aangenamer om het natuurlijke proces van in het begin in gang te zetten, maar de resultaten zijn ook veel beter.